De laatste 5 dagen van de maand Karttika staan traditioneel bekend als de Bhishma Panchaka of de Vishnu Panchaka. Grootvader Bhisma vastte gedurende deze vijf dagen en bereidde zich voor om zijn leven op te geven. In de Hari Bhakti Vilasa wordt gezegd dat als iemand daartoe in staat is, hij voor het genoegen van de Heer het vasten van bepaalde voedingsmiddelen op de Bhishma-panchaka in acht moet nemen. Dit is optioneel. “Het vasten moet beginnen met het gedenken van Bhismadeva op de Ekadasi-dag en eindigen op Purnima [de volle maan]. De Padma Purana zegt dat men de Heer behaagt en spirituele vooruitgang boekt door zulke boetedoeningen.
Dit jaar begint het op maandag 15 november en eindigt het op vrijdag 19 november.
Het vasten begint op Ekadasi-dag en zal doorgaan tot de, Rasa purnima-dag. Het vasten wordt verbroken bij zonsondergang (of bij het opkomen van de maan) op Rasa Purnima-dag. Over het algemeen wordt aanbevolen om volledig te vasten op Ekadasi en dan de volgende vier dagen fruit en wortels te vasten. Of men kan vijf dagen fruit en wortels vasten.
Niveaus van vasten:
Toegewijden kunnen het vastenniveau kiezen dat hen uitkomt. Het mag hun normale toegewijde dienst(en) en dagelijkse sadhana niet verstoren.
Niveau 1:
Men kan elke dag producten van de koe (pancha-gavya) consumeren:
Eerste dag: Koemest (Gomaya)
Tweede dag: Koeienurine (Go-muutra)
Derde dag: Koemelk (Kshiira)
Vierde dag: Koeienyoghurt (Dadhi)
Vijfde dag: Alle producten van de koe gemengd (Pancha-gavya)
Niveau 2:
Als men niveau 1 niet kan volgen, kan men fruit nemen en vruchten met veel zaden moeten vermeden worden, zoals guave, granaatappel, papaya, komkommer enz. Gekookte aardappelen, rauwe banaan en zoete aardappel kunnen gekookt of gebakken worden. Voor de smaak kunnen we zeezout gebruiken. Cashewnoten, rozijnen, dadels kunnen worden genomen. We zouden geen melk en melkproducten moeten nemen op dit niveau van vasten. Kokoswater en geraspte kokosnoot kunnen worden ingenomen.
Niveau 3 :
Als men niveau 2 niet kan volgen, kan men “Havishya” nemen.
Referenties: Padma Puraana, Brahma-khanda, Hoofdstuk 23; Skanda Puraana, Vishnu Khanda, Kaartika Maahaatmya sectie, Hoofdstuk 32; Garuda Purana, Purva Khanda, hoofdstuk 123.
Ingrediënten voor Havishya zoals vermeld in Sri Hari-bhakti-vilasa (13.10-13)
De volgende zijn ingrediënten die kunnen worden gebruikt bij het maken van Havishya, wat lijkt op een khichari die met deze items wordt gemaakt.
- Aatap rijst
- Ghee van koe
- ‘Saindhava’ zout (zout uit oceaan)
- Melk van koe
- Melk met room
- Rijpe banaan
- Kaala-shaaka
- Tarwe
- Fruit (Skanda Puraana, Naagara Khanda zegt dat ze met een klein zaadje moeten zijn of alleen met weinig zaden)
- Mango
- Jackfruit
- Labali-fruit
- Wortels behalve ‘keaa’ (een soort gras of wortel)
- Pippali
- Haritaki
- Naagaranga
- Ikshu-dravya of suikerrietderivaten (anders dan gur of melasse)
- Geen olie
De volgende ingrediënten maken normaal gesproken deel uit van Havishya, maar moeten in de maand Kaartika worden vermeden:
- Mung dal (mung bonen)
- Tila olie (sesam olie)
- Beta-shaaka (soort spinazie)
- Shashtikaa-shaaka (soort spinazie)
- Radijs
- Jeeraa (komijn)
- Tamarinde
Men moet elke dag een bad nemen in de Ganges of een heilige rivier en 3 keer tarpana offeren voor Bhismadeva door de volgende mantra te zeggen:
Tarpana
om vaiyaghra padya gotraya samkrti pravaraya ca aputraya dadamyetat Salilam Bhismavarmane
Arghya
vasunamavataraya santanoratmajaya ca arghyam dadami bhismaya ajanma brahmacarine
Pranam
om bhismah santanavo birah satyavadi jitendriyah abhiradbhiravapnatu putrapautrocitam kriyam
Offers aan de Heer
Toegewijden kunnen de volgende bloemen aanbieden aan de Godheid.
Op de eerste dag moet men padma (lotus) bloemen aanbieden aan de voeten van de Heer.
Op de tweede dag moet men bilva (houtappel) bladeren op de dij van de Heer offeren.
Op de derde dag moet men gandha (geuren) aanbieden aan de navel van de Heer.
Op de vierde dag moet men javabloem aanbieden aan de schouders van de Heer.
Op de vijfde dag moet men malati-bloem aanbieden aan het hoofd (siro-desa) van de Heer.
Bij overlap van dagen kunnen de bloemen voor beide dagen op dezelfde dag worden aangeboden.
Referentie: Garuda Purana